Türkiye Ovaları Oluşumu ve Özellikleri

Türkiye Ovaları

Vadilerle parçalanmamış ve çevrelerine göre alçakta bulunan geniş düzlükler, ova olarak adlandırılır. Ova, aynı zamanda yeşil düzlüklerdir. Düzlükler, coğrafyamızda deniz yüzeyine göre değişik yüksekliklerde görülen az eğimli yerlere verilen isimdir. Akarsularca yarılmamış ve genellikle üzerinde tarımsal faaliyetin yürütüldüğü düzlükler, ova olarak bilinmektedir.

Türkiye'deki Ovaların Genel Özellikleri Nelerdir?

Tarım için elverişli ve önemli yerleşim alanlarıdır.
Akarsu ve göl tortuları ile kaplı olduklarından dolayı verimli arazilerdir.
Ovaların etrafında çok sayıda yerleşim alanı bulunur ve ulaşım açısından kolaylık sağlarlar.
Ovaların yakın çevresinde kendisini sulayan akarsular bulunmaktadır.
Ovaların etrafı sıcak su ve maden suları yönünden elverişlidir.
Türkiye'deki ovalar, yer kabuğunun hareketli zemininde bulundukları için deprem yönünden tehlike arz ederler. Bu nedenle, deprem dayanıklılığı olan alanlarda yerleşim yerlerinin dikkatle seçilmesi ve yapılacak binaların depreme dayanıklı olması gerekmektedir.
Türkiye'de ovalar, çevresine göre daha alçakta olmaları nedeniyle aynı zamanda havza tabanıdır.
Kıyı ovalarımızın büyük bir kısmı delta ovasıdır. Bu sebeple çok verimli olup, ülkemizde ihraç edilen tarım ürünlerinin çoğunluğu bu ovalarda yetiştirilir.
Az eğimli olan delta ovalarımızda zaman zaman su taşkınları görülmektedir.
Koy ve körfez kıyılarında akarsular tarafından oluşturulan deltalar, zamanla buraların dolmasına sebep oldukları için bu tarz ovaların gelişimi dikkatle izlenmeli ve gerekli önlemler zamanında alınmalıdır.
Ülkemizde tarımı ayakta tutan ve yönlendiren en önemli yer şekilleridir. Bu sebeple, bu tür alanların yerleşimden uzak tutulmasına azami özen gösterilmelidir. Hızla artan ve gelişen yerleşim alanları nedeniyle sanayi kuruluşları ile ulaşım ağının bu alanların dışında kalan bölgelere yönlendirilmesi en iyi planlama örneğidir.
Kıyı bölgelerimizdeki delta ovaları, verimli toprakları ve elverişli iklim özellikleriyle adeta altın üçgen olarak değer kazanmaktadır. Bu nedenle, bu ovalarımızı çok iyi bir şekilde değerlendirerek erozyon ve çeşitli taşkınlardan korunmalıdır.
Türkiye'de yüzey şekillerine bağlı olarak ovaların yükseltileri batıdan doğuya doğru artmakta olup, bu ovalardan yararlanma yöntemleri ve genel özelliklerini böylece sıralamış oluruz.

Türkiye'de Ovalar Fiziki Haritada Yükseltilerine Göre Gösterim Şekilleri

0-200 metre arası ovalar koyu yeşil renkle gösterilir.
200-500 metre arası açık yeşil renkle gösterilir.
500-1000 metre arası sarı renkle gösterilir.
1000-1500 metre arası turuncu renkle gösterilir.
1500 metre üzerindekiler ise kahverengi renkler ile fiziki haritalarda gösterilmektedir.

Türkiye'de Oluşum Yerine Göre Ovalar

A) Kıyı Ovaları: Deniz kenarında meydana gelen (deltalar) ovalardır.

B) İç Ovalar: İç kesimlerde bir kısım doğa olayları ve çeşitli nedenlerden ötürü farklı yükseltilerde meydana gelen ovalardır.

Türkiye'de Oluşumlarına Göre Ovalar

1- Tektonik (Çöküntü) Ovalar: Depremlerin oluşmasında etken olan fay hattına bağlı olarak meydana gelen çöküntü alanlarının alüvyon ile dolması sonucu oluşan tektonik ovalardır.

Türkiye'de Bölgelere Göre Tektonik Ovalar

Marmara Bölgesi: Bursa Ovası, Adapazarı Ovası, Balıkesir Ovası, Mustafa Kemalpaşa Ovası, İnegöl Ovası, Ergene Ovası.
Ege Bölgesi: Soma Ovası, Turgutlu Ovası, Salihli Ovası, Akhisar Ovası, Bergama Ovası, Tire Ovası, Torbalı Ovası, Söke Ovası, Alaşehir Ovası, Ödemiş Ovası, Koçarlı Ovası, Yeni Pazar Ovası.
Akdeniz Bölgesi: Amik Ovası, Kahramanmaraş Ovası.
Karadeniz Bölgesi: Bolu Ovası, Düzce Ovası, Merzifon Ovası, Erbaa Ovası, Tosya Ovası, Suluova, Taşova, Turhal Ovası, Niksar Ovası, Zile Ovası, Artova Ovası.
Doğu Anadolu Bölgesi: Malatya Ovası, Varto Ovası, Elazığ Ovası, Hınıs Ovası, Iğdır Ovası, Elbistan Ovası, Karlıova, Erzurum Ovası, Erzincan Ovası, Tercan Ovası, Yüksekova, Pasinler Ovası.
İç Anadolu Bölgesi: Konya Ovası, Kayseri Ovası, Eskişehir Ovası, Develi Ovası, Aksaray Ovası, Çubuk Ovası.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Ceylanpınar Ovası, Harran Ovası, Suruç Ovası, Birecik Ovası.

2- Delta Ovaları: Türkiye'de deniz kıyılarında bulunan bu ovalar, akarsuların aşındırarak taşıdığı alüvyal malzemeleri denizin kıyı bölümlerine biriktirmesi sonucu oluşan ova çeşitleridir.

Türkiye'de Bölge Dağılımına Göre Delta Ovalar

Ege Bölgesi: Balat Ovası (Büyük Menderes ile), Menemen Ovası (Gediz ile), Dikili Ovası (Bakırçay ile), Selçuk-Efes Ovası (Küçük Menderes ile).
Akdeniz Bölgesi: Çukurova (Ceyhan ve Seyhan ile), Silifke Ovası.
Karadeniz Bölgesi: Çarşamba Ovası (Yeşilırmak ile), Bafra Ovası (Kızılırmak ile).